روش تحقیق کیفی

روش تحقیق کیفی

روش های تحقیق را از منظر نوع داده های تحقیق می توان به روش تحقیق کیفی و روش تحقیق کمی تقسیم بندی کرد. در روش تحقیق کیفی هدف شناسایی، طبقه بندی و استخراج مفاهیم براساس مطالعه متون یا مبتنی بر دیدگاه خبرگان است. بنابراین ابزارهای اصلی گردآوری داده ها در روش تحقیق کیفی مصاحبه یا مطالعات کتابخانه ای است. بنابراین بسته به نوع تحقیق باید از ابزارهای مناسب استفاده کرد.

روش های متعددی برای تحقیقات کیفی ارائه شده است. عمده ترین این روش‌ها عبارتند از:

• روش‌های کیفی مبتنی بر مصاحبه مانند تحلیل محتوا (تحلیل مضمون)، روش داده‌بنیاد (گراند تئوری) و روش پدیدارشناسی
• روش‌های کیفی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای مانند فرامطالعه، فراترکیب و فراتحلیل
• روش کیفی مبتنی بر آینده یا آینده‌پژوهی

روش تحقیق کیفی تلاشی است جهت توصیف غیرکمی از موقعیت‌ها، حوادث و گروه‌های کوچک اجتماعی با توجه به جزئیات و همچنین سعی برای ارائه تعبیر و تفسیر معانی که انسان‌ها در موقعیت‌های طبیعی و عادی به زندگی خود و حوادث می‌بخشند. روش تحقیق کیفی بر این فرض استوار است که کنش متقابل اجتماعی کلیتی درهم‌تنیده از روابطی را تشکیل می‌دهد که بوسیله استقرا قابل درک است. شیوه مذکور ممکن است به تحقیق دربارهٔ زندگی افراد، شرح حال‌ها، رفتارها و همچنین دربارهٔ کارکرد سازمانی، جنبش‌های اجتماعی یا روابط بین‌الملل معطوف باشد.

در یک تحقیق کیفی معمولاً از سه روش مشاهده، مصاحبه و استفاده از اسناد و مدارک برای گردآوری داده ها در پژوهش کیفی استفاده می‌شود. است. منظور از مشاهده در تحقیق کیفی ، ثبت دقیق تمام جوانب بروز حادثه ویژه یا رفتار و گفتار

• فرد یا افراد از راه حواس و یا سایر راه های ادراکی ( کمک گرفتن از ابزار خاص ) می باشد. در برخی تحقیقات اطلاعاتی که باید بعنوان داده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند از پیش آماده هستند. بدین صورت که محقق بدنبال اطلاعات جدید نیست بلکه می تواند نسبت به جمع آوری اطلاعاتی که از قبل تهیه شده اند و در پرونده های ( درمانگاهی بیمارستانی ثبت احوال، دانشجویی ،دانش آموزی و مراجعین به مراکز مختلف شهرداری ها و… ) موجود است اقدام کند. ولی مهمترین ابزار گردآوری داده ها در تحقیقات کمی مصاحبه است که پژوهشگران باید با انواع مصاحبه آشنا باشند.

منظور از پژوهش کیفی عبارت است از هر نوع تحقیقی که یافته‌هایی را به دست می‌دهد که با شیوه‌هایی غیر از روش‌های کمی کسب شده‌اند. بعضی داده‌ها ممکن است به شیوه آماری کمی شده باشند، اما تجزیه و تحلیل به شکل کیفی باشد. این روش پژوهش اغلب از تبیین استقرایی بهره می‌جوید. روش پژوهش کیفی، اغلب به روشهایی گفته می شود که به منظور به دست آوردن داده های ذهنی به‌کار می‌رود. در مجموع پژوهش کیفی به سوی درک دنیای طبیعی گرایش پیدا می‌کند و ماهیت آن کاملاً تفسیری است. مقصود آن تأکید رابطه علی از طریق ابطال فرضیه مبتنی بر نبودن رابطه نیست؛ برعکس پژوهش کیفی تفسیرهای چند وجهی تجربه آدمی و رابطه تکرار شونده درون نظام‌های اجتماعی و فرهنگی را تشخیص می‌دهد.