آماده کردن طرح تحقیق اولین قدم در انجام یک پژوهش علمی است. پیش از آن که فرایند پژوهش شروع شود، محقق باید طرح پیشنهادی خود را به موسسه ی مورد نظر ارائه دهد . یک طرح تحقیقی تنها در صورتی با ارزش است که طرح پیشنهادی اولیه ی آن به خوبی و با دقت و به گونه ای نظام دار طرح ریزی شده باشد. لذا آشنایی با چهارچوب طرح پیشنهادی و ساختار و ارکان آن و همچنین چگونگی آماده نمودن آن، یکی از اولین ضرورت های ورود به عرصه ی پژوهش برای پژوهشگران است.
تعریف تحقیق را بدین گونه می توان ارائه نمود: « رفتار عالمانه و منطقی برای اثبات یک نظریه وهدایت وکنترل کارآمدی آن نظریه در حل معظلات فردی و اجتماعی که به ارزیابی و بهینه مجددّ آن نظریه ختم می شود.»
طرح تحقیق نوعی راهنما برای پژوهشگر است. به عبارت دیگر طرح و نقشه ی اولیه ای که محقق قبل از شروع مراحل اجرای پژوهش تهیه می نماید و خود را ملزم به تبعیت از آن می نماید و کلیه اجزاء، ویژگی ها، اقدامات و فعالیت هایی که در فرایند یک تحقیق علمی طی می شود، در آن به خوبی مشخص و تعریف شده است.
اهمیت و ضرورت تهیه طرح تحقیق در این است که اغلب موسسات که به منظور پیشبرد اهداف خود مجبور به انجام پژوهش هستند، پس از تعیین اولویت ها و ضرورت های پژوهشی، از محققان علاقمند به اجرای پژوهش درخواست ارائه طرح پیشنهادی جهت اجرای پژوهش می نمایند.
مهمترین ویژگی و خاصیت طرح پژوهشی ویژگی پیش بینی کنندگی آن است. در طرح تحقیق، کلیه فعالیت ها و اموری که از ابتدای شروع یک پژوهش علمی تا آخرین مرحله آن یعنی ارائه گزارش نهایی باید انجام شود، تعیین می شود. همچنین ترتیب زمانی اجرای هر فعالیت نیز مشخص می گردد. این مهم باعث می شود تا هیچ امری در طول فرآیند تحقیق مورد غفلت واقع نگردد. علاوه بر این دقت و تامل کافی در تهیه طرح پژوهشی از سردرگمی و بلاتکلیفی محقق در طول انجام پژوهش جلوگیری می کند.
پس از آماده کردن طرح تحقیق موارد زیر دقیقا در طرح تحقیق پیش بینی و مد نظر قرار می گیرد:
- زمان مورد نیاز
- بودجه کافی
- نیروی انسانی
- وسایل و امکانات
- موانع و محدودیت های احتمالی
کیفیت تدوین طرح تحقیق خود بیانگر توانمندی و تخصص محقق در حوزه ی پژوهش بوده و به نوعی جایگاه علمی و پژوهشی وی را مشخص می نماید. لذا باید آنقدر دقیق و با رعایت همه نکات علمی وتخصصی نگارش شود که ارزیابی طرح، بدون نیاز به توضیحات حضوری ارائه دهنده طرح، بتواند به ارزیابی و جمع بندی نهایی و اظهار نظر برسند.
گروه ASG با توجه به تجربیات گذشته و استفاده از متخصصین کارآمد آماده گی خود را در نگارش و تهیه طرح های تحقیق مختلف برای هر سازمان یا موسسه و حتی فردی اعلام می کند.
